Wat is de Kabbalah?

Geschreven door Rabbijn prof. Efraim Sprecher, vertaald door de redactie

RaMBaM leert in zijn introductie van zijn commentaar op de Tora dat op elk gebied van kennis – of het nu om wetenschap, architectuur, geneeskunde van het handlijnkunde gaat – van de Tora geleerd kan worden.

De Tora werd op de Berg Sinaj aan Mosje gegeven en bevat de Geschreven Wet (de vijf boeken van Mosje) en de vier niveaus van de Mondelinge Leer (waarvan sommige zijn vastgelegd in de Talmoed):

pesjat: eenvoudig
remez: symbolisch
darasj: met mondelinge uitleg
sod: mystiek; de Kabbalistische interpretatie.
De eerste letters vormen samen prds: pardes; boomgaard. Inderdaad, een enkele gedachten uit de Tora is als een mooie, heerlijke, geurige stuk fruit. De Tora in zijn geheel – op alle vier manier verklaard – is als een boomgaard vol met variaties aan heerlijke fruit.

Door de Kabbalah – de verborgen wijsheid – heen, is voor de menselijke intellect een verborgen waarheid die gekend kan worden. Kabbalah is de studie over:

De G’ddelijke Inspiratie en Profetie
Wegen om Hasjem te benaderen en aan Hem te kleven
G’ds Unicum, Voorzienigheid en Hanhagah (drijfveer), hoe Hij op onze daden in deze wereld reageert. Dit gaat middels Zijn Attributen Chesed (Genade en Liefde), Din (Zijn gestrenge Oordeel) en Rachamiem (Genade)
Hoe de mens middels het uitvoeren van de mitswot de wereld perfectioneert.
De Kabbalah leert dat de 613 mitswot overeenkomen zowel met de 613 ledematen en pezen van het menselijk lichaam áls met de 613 afdelingen binnen de ziel áls met de 613 afdelingen van de hogere werelden, wat allemaal gerectificeerd en geperfectioneerd moeten worden. Ieder ziel heeft zijn wortel in de hogere werelden. Wanneer een persoon zondigt, dan beschadigt hij niet alleen zijn wortel van 613 ledematen en pezen hier in deze wereld, maar ook zijn root in de hogere werelden. Door middel van tikkoen, het kabbalistische woord voor rectificaties, rectificeert hij de schade. Wanneer een persoon dawnend of een mitswe uitvoert – door bijvoorbeeld met de loelav te schudden of de woorden van de Tora uit te spreken of zich distantiëren van lasjon hara – dan rectificeert en perfectioneert hij de delen van zijn lichaam, zijn ziel en de hogere werelden die met de des betreffende mitswe correspondeert. De mitswe stijgt op naar G’d – de Bron van alle Perfectie – en brengt hiermee haspa’ah (perfecties) van Hem in deze wereld.

De Kabbalah is de correcte, perfecte kennis in tegenstelling tot de filosofische speculatie. De Kabbalah stamt van de G’ddelijke Inspiratie en Relevatie af. Daarom wordt de Kabbalah ook de “Ware Wijsheid” genoemd. Het bestaat uit abstracte concepten die veelal ver van de menselijke begrippen verwijderd is. Dit komt omdat de menselijke ervaring er toe doet dat de mens hierin wordt beperkt.

De Kabbalah is onderverdeeld in twee hoofdcategorieën:

Maäseh Beresjieth, de Schepping.
Maäseh Merkavàh, G’ddelijke Troonwagen
De Maäseh Beresjieth beschrijft de hogere en de lagere werelden, hoe zij zijn geschapen, hoe zij worden bestuurd en hoe zij gecorrigeerd en hoe zij tot de piek van perfectie gebracht kunnen worden. Het onthult de mysterie van G’ds EENHEID evenals de geheime betekenis van Torah en de mitswot.
De Ma’aseh Merkavàh leert ons de diverse methoden hoe een persoon zichzelf kan heiligen en kan opheffen om tot de profetische visioen te kunnen komen. Deze methodes omvatten het dawnen én het uitvoeren van de mitswot met de uiterste concentratie en speciale kavvanot, (intenties), het zuiveren van zijn lichaam, en het rectificeren van de wortels van zijn ziel tot hij geschikt om als Merkavàh (Troonwagen) voor Sjechina (G’ds Glorie) te dienen.

G’d schiep vier geestelijke werelden Deze werelden verbergen Zijn Licht in bepaalde stadia totdat het in onze materiële wereld binnenkomt. “Licht” is het metafoor voor de Attributen Chesed (Genade en Liefde), Din (Zijn gestrenge Oordeel) en Rachamiem (Genade). Wij kunnen deze attributen alleen waarnemen wanneer zij de verborgen stadia hebben ondergaan.

De vier werelden zijn:

Atsiloet (Nabijheid)
Beriah (Schepping)
Jetsirah (Fomatie)
Asijah (Aktie), de laagste stadium, onze eigen materiële wereld.
De vier levels van G’ddelijke inspiratie hebben ieder een wortel in een van de vier werelden. Profetie komt van de hoogte wereld: Atsiloet. De profetie van Mosje werd aan hem onthult in Beriah. De vroegere profetieën werden nog verder in Beriah gekleed en de recentere profetieën steeds verder in Jetsirah. De inspiratie van de Tanna’iem – leraren van de Misjnah – welke als “het binnengaan van Perders” werd gerefereerd, werden direct uit Jetsirah getrokken. De meest haalbare inspiraties van de recentere generaties werden afgeleid uit de wereld van Asijah, wat in de Kabbalah de Ma’asit of de “Praktische Kabbalah” wordt genoemd (Sja’arej Kedoesjah 3:6).

De praktische Kabbalah is de studie over de krachten die verwijzen naar de laagste wereld: Asijah. Iemand die een extreem hoge spirituele niveau heeft kan, onder bepaalde omstandigheden, de Praktische Kabbalah gebruiken om direct de natuurlijke krachten aan te spreken. De Schepper gaf Zijn kracht aan de Tsaddikiem om uitsluitend Zijn Wil te laten doen en om het heiligen van Zijn Naam.
De Tanna’iem kenden een periode van G’ddelijke Gunst waarin de geheimen van een veel duidelijke en meer ontwikkelde vorm aan de Tanna R. Shimon bar Jochai werden geopenbaard. R. Shimon bar Jochai leerde Kabbalah van niemand minder dan van Rabbi Akiwa. Deze geopenbaarde kennis werd aan zijn discipelen onderwezen en vervolgens werd het voor Klal Jisrael – wie het klaar zijn te ontvangen – in de Zohar geregistreerd.

We lezen in Bamidbar/Num. 33:1 dat de opsomming van de diverse opbreekpunten in de woestijn stelt geen simpele opsomming van de Tora voor. Het is meer. Vanaf ieder opbreekpunt reisde het volk van het ene punt en kampeerden op een ander punt. Waarom is het nodig duidelijk te vermelden van waar het volk vandaan kwam? RaMBaM legt uit dat de 40 jaren in de woestijn de periode van spirituele groei was om de Joden op de intocht in het Heilige Land voor te bereiden. Ieder kamp symboliseert een volgende stap in het proces van spirituele groei en ontwikkeling. Hoewel het bestuderen van de Kabbalah suprême is, moet dit geleidelijk aan verlopen. Het opsommen van de reis in de woestijn wordt door de Tora in parasja Masei verklaart als: ‘zij reisden… zij kampeerden bij…” Pas na een geestelijke groei in een bepaalde kamp, waren ze klaar om op te breken om naar het volgende punt te reizen. Nochtans, wanneer zij op geestelijk vlak achteruit gingen, moesten zij teruggaan en spiritualiteit weer heroveren alvorens zij weer verder konden gaan.

De wens om geestelijke hoogten door de Kabbalah te bereiken is prijzenwaardig, maar wij moeten ons er terdege van bewust zijn dat dit geen “instant” spiritualiteit is. Wij moeten geduldig zijn en alle stappen gebruiken. Net als de Joden na de Uitocht uit Egypte die na 42 opbreekpunten in Erets Jisrael aankwamen.

©Rabbijn prof. Efraim Sprecher voor FAQ-online 2008