Waarom is overspel zo slecht?
Geschreven door rabbijn Yehuda Appel en vertaald door redactie.
Parasja Yitro (Exodus 18-20)
Bron : Aish.com
Een aantal jaren geleden gaf een rabbijnse collega in Chicago aan een seculiere publiek les over de tien geboden. Hij gaf geen één verontschuldiging voor het verdedigen van de doodstraf die de Bijbel voorschrijft voor overspel. De rabbijn stelde dat de samenleving als geheel zelfs vandaag de dag, een betere plaats zou zijn als overspel halsmisdaad was.
Iedereen in de klas was het er vurig mee oneens en zei dat de Bijbelse straf te hard was. Behalve een jonge man die er stil bij zat. Deze man had tijdens de tiener jaren erg geleden doordat zijn vader betrokken was geweest bij een overspelige relatie. Toen hij sprak, zei hij alleen dit: “Ik zie dat er niks mis is met de doodstraf van de Tora.” Zijn woorden brachten de rest van de klas – die wisten van zijn achtergrond- onmiddellijk stil.
De Tora portie van deze week Jitro verteld over het geven van de tien geboden op de berg Sinai. Waarom heeft G’d deze tien uitgekozen? Bij het analyseren van de tien geboden, zeggen de vele commentaren dat de tien geboden zich primair richten op relaties: tussen G’d en de mens, tussen mens en mens en tussen kinderen en ouders. Centraal aan een succesvolle relate is trouw en loyaliteit. Zonder dat is elke relatie gebonden aan het bot.
Laten we enkele klassieke commentaren onderzoeken op het gebod overspel.
Nachmanides (13de eeuw Spanje) beschrijft onze relaties als een “ladder van liefde”. Hij zegt dat een persoon eerst van zichzelf moet houden, voordat hij een succesvol van zijn echtgenote kan houden. Dan als hij een solide relatie heeft ontwikkeld met zijn echtgenote dit zal bijdragen aan de ontwikkeling met de relatie van de Almachtige.
Het omgekeerde is echter ook het geval. Een man die ontrouw is aan zijn echtgenote zal dat waarschijnlijk ook ontrouw zijn aan G’d.
De Midrasj Mechilta zegt dat dit idee komt door de plaatsing van de verschillende geboden op de twee stenen tafelen. De zevende gebod, het gebod van overspel staat tegenover het tweede gebod, “Heb geen andere goden voor mijn aangezicht”. De Mechilta suggereert dat deze plaatsing niet toevallig is. Het is een hint voor ons dat iemand die ontrouw is aan zijn partner dat uiteindelijk ook ontrouw zal zijn aan G’d.
Een andere Midrasj merkt op dat het Hebreeuwse woord voor overspel “tinaf” is en dat dit woord kan worden opgesplitst in twee woorden in “ten af” wat vertaald kan woorden als “ woede geven”. De Midrasj legt uit dat overspel vooral een weerzinwekkende actie is tegen de Almachtige- die vooral Zijn woede opwekt. Het kenmerk van het Joodse volk is historisch gezien gericht op de stabiliteit van het gezinsleven. Iemand die overspel pleegt overtreed en negeert deze heilige traditie.
Rabbijn Avraham Ibn Ezra (12de eeuw) zegt dat overspel ook het gebod “Heb uw naaste lief”schendt. Overspel is een zware zonde tegen de naaste- je behandelt de buurman op een manier zoals jezelf ook niet behandelt wilt worden.
Maimonides legt uit wat overspel is in krachtige en eeuwige termen. Hij zegt dat het doel van de schepping is om “Shalom Bayit” –harmonie tussen man en vrouw- tot stand te brengen. De echtbreker vernietigt deze harmonie en ondermijnt in zijn proces het doel van de schepping.