Jodendom en Sport

19 april 20181 augustus 2020 noachiedeno De Joodse filosofie, Jodendom

Geschreven door Dayan mr. drs. R. Evers

Joden, voetbal. Is er enige connectie?

Het groene veld doet aan de berg Sinai denken, toen daar de Tora gegeven werd. De 22 spelers herinneren ons aan de 22 letters van het Hebreeuwse alfabet. De bal staat symbool voor de wereld en die moet in het net, dat in het Hebreeuws masechet heet, dat ook Talmoedtractaat betekent.

Na een goal roepen we Hoera! Hoera is hoe ra, hij is slecht, hij, de tegenstander, is niet te pruimen. Met een goal gaat de tegenstander in goles. Wie heeft de leiding? Een verschwartzte! In het stadion is altijd minjan. De rode kaart herinnert ons aan de rode koe. Aanknopingspunten tussen sport en Jodendom zijn er dus te over.

Natuurlijk weet het Jodendom, dat een gezonde geest een gezond lichaam nodig heeft en dat daarvoor sport af en toe noodzakelijk is. Maar het sporten mag geen doel op zich worden. De essentie van het Jodendom is en blijft de Tora. Daar gaat het uiteindelijk allemaal om.

Neem de Sjabbat. Wat gebeurt er als een competitie gestreden wordt op Sjabbat? Voor de traditionele voetballiefhebbers ontstaan er grote problemen: vasthouden aan hetzelfde Sjabbat-schema van iedere week – dit jaar het 3323ste jaar sinds de Tora-wetgeving op de berg Sinaï – of toch, met een kleine kunstgreep proberen mee te genieten van de triomfen of de beproeving van de nederlagen?

De voetbalwedstrijd volgen op Sjabbat? Sommigen installeren zich op het balkon, zodat ze nog net een glimp van het beeldscherm vanuit de huiskamer van de buren kunnen opvangen. Anderen laten de televisie vanaf vrijdagmiddag aanstaan. Weer anderen laten zich uitnodigen bij hun buren. Een vierde groep zet de TV op de Sjabbat-klok, zodat de wedstrijd precies om 15:30 aanfloept. Een vijfde groep installeert zich in de lobby van een hotel in de veronderstelling, dat de ober de tv toch aanhad en zo de Sjabbat-voorschriften niet zouden worden overtreden. Enkelen hadden de Rabbijn gebeld voor halachisch advies: het antwoord luidde dat TV-kijken op Sjabbat verboden was. De enige uitkomst bood een dvd- of videorecorder. Het is toegestaan met behulp van de Sjabbat-klok de wedstrijd op de op te nemen op voorwaarde, dat tv en recorder volledig bedekt zouden blijven gedurende de Sjabbat. Uitstel maar geen afstel.

Waar ging het om, waarom moest men zo moeilijk doen? Indien men recht in de leer is, kijkt men op Sjabbat naar geen enkel TV-programma. In de Joodse wet, die het leven regelt van de wieg tot het graf, wordt onderscheiden tussen de geest en de letter van de wet. In de Tora wordt de Sjabbat gezien als een rustdag, waarop men zich enkel en alleen concentreert op de wezenlijke en verheven religieuze mensaspecten: “De Sjabbat werd alleen gegeven om daarop de Tora te bestuderen”. Zelfs de maaltijden krijgen op deze heilige dag een religieus tintje. Een goede Sjabbat-maaltijd in huiselijke sfeer is een mitswa (gebod), TV-kijken op Sjabbat zou dus een inbreuk betekenen op de heilige sfeer, die deze dag uitstraalt. Het was nooit de bedoeling van de Tora, dat men op Sjabbat zou lijden. De Sjabbat werd juist gegeven om ervan te genieten. Maar juist door ons te beperken, leren we waar het werkelijk om draait in het leven.