Het leven van de Chofets Chaim
De Chofets Chaim Jesjive
In 1869 richtte hij de “Yeshivas Chofetz Chaim van Raduń” op. Deze jesjive werd net als zijn werken legendarisch. Omdat de Chofets Chaim inmiddels tot de grootste Joodse leiders van de Europese Joden behoorde, groeide zijn jesjive in statuur en in aantal talmidiem [leerlingen]. Enorm veel geld heeft de Chofets Chaim bij elkaar gesprokkeld om iets moois van het gebouw te laten maken. Inmiddels werd het de grootste gebouw van de stad en bevatte een grote studiezaal goed voor een paar honderd
De reden dat de jesjive zo enorm moest worden is om het feit dat de Chofets Chaim van mening was dat de jesjive verantwoordelijkheid had voor de gemeenschap en steun moest bieden aan mensen die het nodig hadden. Het volgende bood de jesjive de mensen aan:
1. een gratis lening [renteloos] voor studenten en andere leden van de gemeenschap die het nodig hadden.
2. de Kolel Kodosjiem was een studieprogramma voor jonge getrouwde koppels.
3. een liefdadigheidsfonds voor de armen,
4. faciliteiten voor het begraven van doden en een fonds voor zieken.
5. een fonds voor studenten die hulp nodig hadden om een getrouwd leven op te kunnen starten en een fonds voor assistentie in het huwelijk
6. grote fonds voor drukwerk en distribueren van proclamaties van de Chofets Chaim [de monumentale ‘Misjna Broerah’ zes volumes van de dagelijkse wetten in het Joodse leven].
7. ondersteuning bij de oprichting van vooroorlogse organisaties die door de Chofets Chaim en de Raduń Jesjive werd geleid.
In de jaren 20 van de vorige eeuw kreeg de Chofets Chaim hulp van zijn schoonzoon Rabbi Mendel Zaks. Hij werd mede-leider van de jesjive en leider in alle gemeenschappelijke zaken. Direct werd Rabbi Zaks erkent om zijn leidinggevende capaciteiten. Hij had veel kennis van de Talmoedische Wetten, gekoppeld aan zijn fotografisch geheugen. Oneindig veel uren heeft Rabbi Zaks met zijn talmidiem doorgebracht, wat nog meer studenten aantrok. Omdat de jesjive van de Chofets Chaim ook in de Verenigde Staten geld wierf, werd deze jesjive in 1925 de eerste religieuze Corporatie in de Verenigde Staten. Dit was de eerste stap voor de jesjive om een voet te zetten aan de Amerikaanse wal.
Mede met hulp van Rabbi Zaks, trok deze jesjive de grootste Joodse intellectuele aan en in de jaren 30 vorige eeuw bevatte de jesjive reeds 400 talmidiem. Na de dood van de Chofets Chaim was het Rabbi Zaks die de nieuwe generatie geleerden aan de volgende generaties leidde. Een nieuwe champagne werd opgestart om flink uit te breiden. Echter door WOII werd de bouw gestopt en de oorlogswind blies over de gemeenschap waardoor Joden niet konden ontsnappen aan de wrede wijze waarop de nazi’s bloeddorstig door de straten van Raduń marcheerden.
In 1941 slaagde Rabbi Zaks erin om naar de Verenigde Staten te vluchten. Onmiddellijk begon hij met een doorstart van de Chofets Chaim Jesjive en trok jonge overlevenden van de Sjoa aan. In 1950 kreeg hij hulp van zijn zoon Rabbi Gersjon Zaks en een kollel en school werden hersteld. Nu was het de hoofdtaak van de jesjive behoeften te verlenen aan overlevenden van het grootste kwaad in de moderne geschiedenis. Je moet denken aan troost, financiële ondersteuning voor hen die alles verloren hebben, begeleiding van verwerking, onderdak, medische hulp, aandacht voor kinderen van de slachtoffers die fysiek en geestelijk gebroken waren, maar ook onderwijs voor de overlevenden en hun families, enz.
Binnen een kort termijn verhuisde de jesjive naar de rustige, haast serene omgeving van Suffern New York [82 Highview Rd.; (914)357-9821]. Rond 1960 betrok het een nieuw gebouw. Wederom waren onderwijs, bijstand en levensonderhoud de taken van de jesjive. Vandaag de dag is de jesjive een centrum van vriendelijkheid, liefdadigheid en hulp aan mensen in nood. Ook nu levert het ongeëvenaarde kwaliteit in te leveren van Joodse religieuze opvoeding.