De val van de beurs en de Tora.

Geschreven door Rabbi Benjamin Blech vertaald door de redactie

Bron: Aish.com

Wereldwijd gingen de beurzen hard onderuit. Wat is de link met de Tora?

Iedereen kent het verhaal van de Bijbel waarin Jozef de droom van de Farao uit legt:

Jozef zei nu tegen Farao: “Het dromen van Farao is een éénheid. Wat G’d van plan is te doen heeft Hij Farao verteld.” De zeven mooie koeien zijn zeven jaren en de zeven korenaren zijn zeven jaren; één droom is het. En de zeven magere, lelijke koeien die daarna naar boven komen, zijn zeven jaren evenals de zeven lege, door de oostenwind leeggeblazen korenaren; zeven jaren van hongersnood zullen het zijn. Dat was de betekenis van hetgeen ik aan Farao zei: “Wat G’d van plan is te doen, toonde Hij Farao.” Er komen zeven jaren van grote overvloed in heel het land Egypte. Direct daarna breken zeven jaren van hongersnood aan waarin alle overvloed in het land Egypte zal worden vergeten; de honger zal het land verteren. ( Genesis/Bereshieth 41:25-30 Dasberg)

Jozef leerde de Farao een totaal nieuw idee dat daarvoor nooit werd herkend. Dat er een economische cirkel is en dat dit constant herhaald. Dat er een tijd van welvaart is en een tijd van armoede is. Jozefs advies was om in tijden van welvaart wat apart te zetten voor slechte tijden. Hierdoor werd de Egyptische economie gered en werd Egypte een wereld macht.

In 1929 toen de beurzen crashte schreef een Amerikaanse zakenman Roger Badson: “het kan niet altijd mooi weer zijn. De economische voorspoed is aan het krimpen. De federale reserve systeem heeft de banken onder toezicht, maar de menselijke aard is niet veranderd. Meer mensen zijn vanaf heden aan het lenen en zijn aan het speculeren dan in de menselijke geschiedenis dat was. Vroeg of laat zal de boel instorten met grote gevolgen.

In december 1928 werden mensen al gewaarschuwd voor de crash in 1929 door James Dale Davidson en Sir William Rees-Mogg. Het boek “Bloed in de straten” (Blood in the streets) dat over de crisis gaat, citeert Paul Clay van Moody’s Investor service. Paul Clay sprak over een grote “schadelijke financiële drogredenen. Hij zei: “de eerste misvatting is het waanidee van het nieuwe tijdperk zoals de beroemde uitspraak luidde: Dit is een nieuw tijdperk. Statistieken uit het verleden tellen niet mee. Elke periode van grote welvaart wordt beschouwd als een nieuw tijdperk met zoveel betere en versterkte belofte van bestendigheid.”

Komt dit niet bekend voor? Voor de crash in 2001 en dat in 2008 (7 jaar tussen en 7 jaar tussen 2008 en 2015) kranten en tijdschriften overspoelde ons met verhalen met het idee dat dankzij de toegenomen mondiale concurrentie en technologische vooruitgang de inflatie en economische cirkel dood waren. Met andere woorden de ontwikkelde economieën konden onafgebroken jaren groeien en met een lage inflatie. Men was in euforie over de aandeel koersen.

Met andere woorden vergeet het verleden en de theorie van de economische cirkel. Jozef had ongelijk. Zoals een economist schreef op 18 juli 1998: “De sleutel tot de voortdurende wonderen van Wall street heeft geleid tot moed van de kleine beleggers. Ze wekken de suggestie op dat regels uit het verleden niet meer van toepassing zijn. Na het overwinnen van angst voor de risico’s van de aandelen, storten ze zich er nu volledig op.

Alleen vergat iedereen een andere belangrijke advies uit de Bijbel:

Wat geweest is, zal er weer wezen en wat gedaan is, dat zal weer worden gedaan: Er is niets nieuws onder de zon (Prediker 1:9).

Het is nog onvoorstelbaarder dat er economen zijn die de duur van de financiële cirkel opmerken die overeenkomen met de Bijbelse wetten:

Na afloop van een zeven-jaren cyclus moet je een kwijtschelding- van schulden- instellen. Hier gaat het om bij deze kwijtschelding: Iedere schuldeiser moet een door hem opvorderbare schuld die hij van zijn naaste te vorderen heeft kwijtschelden, hij die van zijn naaste, die ook zijn broeder is, niet aanmanen, want men heeft kwijtschelding geproclameerd: in naam van de Eeuwige. (Dewariem/ Deuteronomium 15:1-2 Dasberg)

Je moet zeven jaarweken aftellen, zeven maal zeven jaar, dan heb je dus een periode van zeven jaarweken: negenenveertig jaar. Laat dan in de zevende maand op de tiende van de maand bazuingeschal weerklinken; op de Dag van de Verzoening moet je de bazuin doen schallen in heel jullie land. Geeft het vijftigste jaar een bijzondere wijding door in het land vrijheid af te kondigen voor al zijn bewoners, een door de bazuin ingeluid jaar, een –jowél-jaar- is het en moet het voor jullie zijn; ieder moet dan terugkeren naar zijn eigen grondbezit en ieder moet weer in zijn eigen familie terugkomen. (Wajjikra/ Leviticus 25:8-10 Dasberg)

Zoals Jozef sprak over zeven goede jaren en zeven magere jaren, zien de economen hetzelfde patroon in de economie met recessies om de zeven tot acht jaar en een grote depressie om de vijftig jaar. Door om de zeven jaar de schulden kwijt te schelden en om de vijftig jaar het land terug te geven, is dit een Bijbelse manier om de kwetsbaren in de samenleving te helpen.

Waarom gebeurt dit in de herfst?

In het boek “Bloed in de straten” vallen de schrijvers nog iets op. Namelijk dat de recessies altijd in de herfst zijn: 18 september 1873, 29 oktober 1929, 6 oktober 1932, 18 oktober 1937, 19 oktober 1987 en 13 oktober 1989. Elke grote beurs crash gebeurt in de herfst. Men kan zeggen dat dit toeval is, maar is dat ook zo?

Volgens de Joodse kalender is de herfst juist een periode van belangrijke hoogtij dagen. De maand Eloel begint in augustus/september. Dit is de maand waar je Chesjbon, een rekening opmaakt mbt op ons gedrag. Ook geldt dit voor hoe je het geld uitgeeft en hoe we ons door het geld laten beïnvloeden. Op de Amerikaanse dollar staat “in God we trust”, maar al te vaak hechten we meer waarde aan welvaart in ons leven.

Ik geloof dat nu in deze periode precies de reden is waarom er beurs crashen, zodat we er aan worden herinnerd dat alleen G’d is die alles voor ons voorziet. De beste manier om je te verzekeren van de zegeningen is door je te begeleiden door de wijsheid van de Tora.