Noach- De Ark en het Woord

17 maart 201830 juli 2020 noachiedeno Bereishit, Genesis, Parasja

Geschreven door Rabbi David Katz en vertaald door redactie.

De Tora spreekt in menselijke taal.Parasja Noach Genesis 6.9-11:32

Een fundamenteel principiële rabbijnse interpretatie van de Tora is dat “De Tora in menselijke taal spreekt”(Baal Ha Turim op Numeri 15:31 enz.). Dit betekend natuurlijk niet dat het G’ddelijke Schrift de hedendaagse taal gebruikt zoals dat tijdens de dagelijkse gesprekken, de media, politiek of andere openbare forums gebruikelijk is!

Als G’d zich openbaart aan de mensen dan spreekt de Tora in termen, concepten en ideeën dat van betekenis zijn voor de mensen en ogenschijnlijk betrekking hebben op de vertrouwde wereld om ons heen. De Tora spreekt over verschillende situaties van de menselijke leven- levenscyclus, familiare en sociale relaties, landbouw, levensonderhoud, oorlog, vrede en ontelbare andere zaken. Inderdaad zijn de lessen die we leren van praktische toepassing op onze dagelijkse leven. Tegelijkertijd gebruikt de Tora metaforen en verbeeldingen dat ons kan helpen om een klein beetje te kunnen begrijpen van de spirituele niveaus die ons innerlijke verstand te boven gaat tijdens de huidige incarnatie van onze ziel in ons lichaam.

Door de subtiele patroon van de verhalen en leringen, in de Tora- de Boom van het Leven- voedt het onze zielen en bereidt het ons voor op een leven na dit leven. Onder de beloningen valt ook dat we oprecht tijdens dit leven probeerde te begrijpen. Een klein kind kan algeheel door de verhalen in de Bijbel in beslag worden genomen, terwijl de ouderen en wijzen steeds meer de diepte proberen te doorgronden. De vier niveaus van de rabbinale interpretatie wordt PaRDes (“Boomgaard”, “paradijs”) genoemd.

De P staat voor P’SHAT en is de eenvoudige betekenis; de verhaallijn.
De R staat voor REMEZ en is het niveau met de diepere betekenis en verborgen relaties in de tekst.
De D staat voor DRASH en is het niveau van de metafoor en heeft een specifieke betekenis voor de individuele lezer.
De S staat voor SOD en is het geheime, mystieke of kabbalistische niveau van interpretatie dat verwijst naar de innerlijke wereld, koninkrijken van engelen, de plaats(en) waar de ziel zich bevind.

Rabbijn Shlomo Yitzchak (1040-1105) de prins van de Bijbelse commentatoren en algemeen bekend met de naam RASHI wat het acroniem van de beginletters van zijn naam is, zegt dat een van de grondbeginselen van de Tora interpretatie is: “De Tora verlaat nooit haar PSHAT” (Rashi op Gen. 15:10 en Exodus 12:2). Naast dat elke vers een ander niveau heeft, heeft elke vers ook de eenvoudige betekenis. Maar de “eenvoudige” betekenis is niet altijd de “letterlijke” betekenis ( wat soms belachelijk en onmogelijk is). Het zelfde geldt voor metaforen die we in de omgangstaal gebruiken en die we ook niet letterlijk nemen. Ook de verhalen in de Bijbel die hebben plaats hebben gevonden en nog steeds tot op de dag van vandaag plaats kunnen hebben, maar hoe ze precies gebeurde en hoe ze nu kunnen gebeuren kan zeer verschillend zijn van wat we ons voorstellen. Sinds dat Mozes de Tora aan Israël heeft gegeven, hebben de liefhebbers hun hele leven gewijd om de verschillende niveaus van de Tora te doorgronden. In voetstappen van de woorden van de passage Mishna die bekend is als Ben Bag Bag: “Draai het om, draai het om, want alles is in het”. (pirkey avot 5:22)

Vloed van Noach

Vele geleerden van laatste paar honderd jaar deden Noachs vloed af als mythe en zeiden dat het dezelfde status had als alle andere oude cultuurverhalen. Maar de toegewijde studenten die de originele Hebreeuwse Tora teksten bestuderen zien er duidelijk dat het een perfecte G’ddelijke verhaallijn in zit met meerdere niveaus en lessen die van toepassing zijn voor alle tijden: verleden, heden en toekomst.

De hedendaagse cultuur die zich zo op zijn technologische prestaties roemt en een gebrekkige kennis heeft van de geschiedenis hebben er toe geleid dat men ervanuit ging dat ergens rond 1750 de beschaving hopeloos primitief was laat staan in Bijbelse tijden. Maar er zijn duidelijke bewijzen gevonden dat men in de oudheid een duizelingwekkende kennis had van wiskunde, astronomie, landbouw, bouw en techniek, geneeskunde en ga zo maar door. Dit blijkt uit de overblijfselen, zoals uitgegraven muren van de Tempelberg in Jeruzalem en de Stonehenge dat een astronomische religieuze stenen cirkel vormt in het zuidwesten van Groot-Brittannië en talloze andere archeologische vondsten.

In de Heilige Zohar (Bereihit 56a) staat dat de mensen van de generatie van de vloed van Noach een diepe inzicht bezat in magie, hekserij en tovenarij om zo controle te krijgen over de hemelse machten . Dit betekend dan men formules en rituele processies kende (in vergelijking met sommige toverkunst van de moderne wetenschap en technologie?) waardoor zij dachten dat ze de elementen van creatie en meester konden worden over de wereld. Dit leidde dat men een overdreven G’d-ontkenning arrogantie had waardoor het sociale structuur zo verslechterde tot een niveau waarop er schaamteloos seksuele immoraliteit, opvallend diefstal en roof pleegde en andere vormen van goddeloosheid was alom vertegenwoordigt. Met het wegvallen van alle grenzen en beperkingen die nodig zijn voor de fundamenten van een G’d-bewuste beschaving.

Noach grootheid ligt in het feit dat de eerste historische rechtvaardige rebel was. Hij trotseerde de degeneratie en de wreedheid van de goddeloze tijdperk. Om Noach de vader van de mensheid te laten ontsnappen, nam hij zijn toevlucht in de “Ark”.

De Ark- het woord van het gebed.

Wat is nu eigenlijk de “Ark” dat beschreven staat in de Tora? De Bijbelse Hebreeuwse term TEIVAH dat vertaald wordt met Noach “Ark” of schip betekend “letterlijk” en simpelweg een “CONTAINER” wat we misschien een taalkundige CONTAINER noemen- dat wil zeggen het WOORD, want het woord container is van betekenis. Het WOORD waar Noach zijn toevlucht zocht van de omringende slechtheid is gebed, want het gebed is opgebouwd uit woorden. (Rabbi Nachman, Likutey Moharan Part I Teachings 9 en 112 translated in Tsohar , pub. Breslov Research Institute.)Noach les voor de gehele mensheid en zijn nakomelingen voor alle generaties is gebed. Het gebed is het tweede van de drie fundamenten waar de wereld op staat. Samen met de Tora en zoals het in de vorige parasja Bereishit is besproken, daden van vriendelijkheid (Avot 1:20).

Een van de belangrijkste les van het verhaal van de Ark van Noach is dat als we ons omringt voelen door de watervloed, materialisme, degeneratie of andere vormen van kwaad dan kunnen we ons toevlucht nemen in wat ons dierbaar en belangrijk is in ons GEBED gericht aan de Heerser van het Universum

Van kinds af aan leren we dat woorden en taal het communicatiemiddel tussen mensen is. Maar van de baby’s wanneer ze op de wereld komen is het instinctief huilen een grote roep naar G’d. Terwijl het kind wordt omringd door een netwerk van gezin, onderwijs en cultuur en we leiden het kind in de wereld van de menselijke communicatie, wordt er in de seculiere maatschappij weinig geleert hoe verheffend het onsamenhangend huilen is. Het huilen is een doordachte en intelligente communicatie met onze Maker die de wereld heeft geschapen met WOORDEN. Gebed is direct spreken met G’d waar je gedachten, gevoelens, behoeften en wensen kan uitdrukken. Gebed is een logisch gevolg van de eerste Zeven Universele wetten van Noachs kinderen en afstammelingen: Het verbod op afgoderij. Zoals afgoderij een ontkenning is van G’d almacht, dan is gebed een bevestiging dat alles in G’ds handen ligt.

Afgoderij is in elke vorm een religieuze dienst gericht op verzoening van een of meerdere intermediaire goden, zoals engelen, zielen, krachten of andere vormen van machten in plaats van naar de Ene Schepper te wenden. Onze bestemming word uiteindelijk niet geleid door god van deze of gene, door lot, door geluk, door je baas, minister-president of door andere mensen, maar alleen door G’d. We bereiken onze grootste waardigheid als zijnde G’ds kinderen als we zelfs proberen om de materiele wereld te manipuleren door onze eigen inspanningen zoals jezelf in onderhoud voorzien, genezen door medicijnen en andere doelen bereiken enz.. Als we op het zelfde moment je richt op G’d, de Heerser van ons allemaal, door al onze inspanningen G’d in ons gebed erbij te betrekken, zodat G’ds zegen op onze inspanningen rust.

Er is een wijdverspreid kinderachtige kijk op het gebruik van gebed. Alsof een gebed wordt gevraagd om een magische vervulling van een wensen lijst die kan variëren van huizen, luxe, het winnen van een loterij of het beter maken van oma. Maar een volwassen gebed is wanneer we woorden gebruiken als een middel om de communicatie met G’d om ons te helpen met onze doelen te verduidelijken en het doel in dit leven. G’d heeft ieder van ons zijn of haar ziel geven met een eigen en unieke levensloop. Ook heeft G’d ons de mogelijkheid gegeven om ons te ontwikkelen, te veranderen en om ons te verbeteren. Wij moeten G’d om hulp vragen voor het overwinnen van aangeboren luiheid, depressies, materialisme en andere menselijke zwakheden. Het algemene Hebreeuwse woord voor gebed is TEFILAH en komt van de stam PALAL wat oordelen betekend. Het Hebreeuwse werkwoord bidden, HITPALEL, betekend jezelf reflexteren. Dit komt omdat in een echt gebed we ons oordelen en onderzoeken waar we te kort komen en als we ons dan richten op de Schepper vragen om ons te helpen te verbeteren. De Tora leert “om Hem te dienen met geheel je hart en je ziel” (Deuteronomium 11:13) “Wat is de dienst van G’d dat in het hart is? Dat is gebed!” (Ta’anit 2a)

Wat voor offers wil G’d hebben?

Wij mensen bestaan uit twee kanten: (1) lichamelijke kant, het dierlijke lichaam dat bezield wordt door een “dier” wat tot uiting komt in wereldse bewustzijn; (2) Het leven gevende spirituele ziel wat ons een waardige bekwaamheid geeft, welke niet gedeeld wordt met dieren en andere levende wezens. Om zelf bewust te zijnen ons zelf te kunnen verheffen door onze eigen inspanningen om zo dat we het verdienen om dichterbij G’d te komen. De Tora leert ons om doelen te bereiken voor zelfontplooiing, maar om die doelen te bereiken, moeten we in “dialoog” gaan met G’d doormiddel van bidden en zal G’d ons antwoorden wat in Zijn wijsheid, liefde en compassie wat bij ons past.

Onze Tora gedeelte zegt ons dat Noach toen hij de Ark van gebed verliet, hij een schoon gewassen wereld betrad. De wereld was van het oude atheïsme door de water van de vloed ontdaan en Noach offerde G’d dieren en vogels (Genesis 8:20). Had Noach zijn nakomelingen geleerd om dergelijke offers te brengen?

De Tora beveelt inderdaad aan Israël specifieke gemeenschappelijke en ook persoonlijke offers zoals: dier, vogel, meel, olie en wijn offers in de Tempel van Jeruzalem. Onder de Tora wet mag een niet-jood ook offeren in de Tempel. Bovendien mag een niet-jood – in tegenstelling van een jood- wel ergens anders een altaar oprichten voor een offer. Dit dient wel te gebeuren onder begeleiding van een bevoegde Tora geleerde (Rambam wetten van offers-Maaseh Hakorbanot 19:16). De Tora bekrachtigd op geen enkele wijze om op andere rituelen dieren te offeren dan deze wordt geleerd in de Tora.

Maar zijn dieren offers echt wat G’d wilt van jouw en mij? “Gehoorzamen is beter dan offers en luisteren is beter dan een vette rammen” (1Samuel 15:22 en vergelijk Jesaja 66:3)

Het slachten van de kwade neiging

Het offer wat G’d van ons vraagt is dat we onze kwade neiging “slachten” door onze negatieve eigenschappen en verlangens onder controle te hebben om zo de positieve kanten te ontwikkelen en het vervullen van onze ware doel van onze ziel in deze wereld.

De weg om de “slechte kant” te “slachten” is door discipline –“dienst”- van regelmatig te bidden. Op deze manier “slachten” we onze dierlijke kant en worden ware dienaren van G’d. “Neem deze woorden met u en keer terug naar G’d, voor de offers van ossen zullen we betalen met de vruchten van onze lippen” (Hosea 14:3) “ o G’d open mijn lippen en mijn mond zal melden uw lof. Want uw verlangen gaat niet uit naar een offer, ik geef wel, maar een opgangsgave kan u niet behagen; G’d zal geen gebroken geest en een gebroken en verslagen hart verachten” (Psalm 51:17-19).

Met de woorden van de vooraanstaande Chassidische Rabbi Nachman of Breslov (1772-1810):

“Je moet voor alles bidden. Zelfs als je kleding is gescheurd en je een andere nodig hebt, moet je bidden tot G’d voor een andere kledingstuk te geven om te dragen”.

“Doe dit voor alles: maak er de gewoonte van om te bidden voor je behoeftes, groot of klein. Je belangrijkste gebeden dienen een grondbeginsel te hebben: dat G’d je zal helpen om hem te dienen en om dichterbij Hem te komen. Ook zal je voor kleine dingen moeten bidden.

“G’d geeft je misschien wel voedsel en kleren en alles wat je verder nodig hebt in je leven zelfs zonder dat je er om vraagt. Maar dan lijk je op een dier. G’d geeft alle levende wezens te eten, maar als je er niet om vraagt door middel van gebed is je levensonderhoud te vergelijken met dat van een dier. Een mens moest zijn levenskracht en alles wat hij nodig heeft vragen door middel van gebed aan G’d”.

“Het is beneden je waardigheid om te bidden voor iets kleins? Je moet voor alles bidden zelfs voor de allerkleinste dingen” (Sichot Haran #233).

Rabbi Nachman legt hier uit hoe Noachs lessen voor al zijn kinderen moet vervullen. De 70 Naties van de wereld hebben hun toevlucht genomen in de “Ark” –het woord: Om alles in ons leven, onze zaken en ons zelf in gebed te brengen met G’d.