Kritiek van christenen op staat Israël onterecht

Bron: Nederlands Dagblad nov. 2006

NIJKERK – Dat veel christenen op dit moment kritisch zijn over Israël, zou wel eens kunnen komen doordat ze in het verleden juist een te hoge, niet-realistische verwachting van deze jonge staat hebben gehad.

Dat vermoeden uitte ds. G. Lammerts van Bueren, directeur van Near East Ministries (NEM), gisteren op de jaarlijkse Israël-conferentie van het Evangelisch Werkverband binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Hij sprak over kerkelijke visies, internationaal en nationaal, op Israël.

Uniek op wereldniveau noemde hij een bezinning, die de toenmalige Nederlandse Hervormde Kerk in 1970 publiceerde onder leiding van prof. dr. H. Berkhof, Israël, volk, land, staat. Handreiking voor een theologische bezinning. ,,Dat was een uitstekende poging om het ontstaan van de staat Israël theologisch te legitimeren. ” Een minimale conclusie was, zo stelde Lammerts van Bueren, dat het ontstaan van de nieuwe staat een teken is van Gods trouw.

In het stuk werd echter ook verwoord dat Israël een voorbeeldfunctie te vervullen had in het omgaan met bijvoorbeeld de buurlanden. Er werd als het ware een christelijke houding van Israël verwacht: vredelievend, de andere wang toekerend bij geweld. De NEM-directeur heeft het vermoeden dat toen bij christenen te hoge verwachtingen zijn ontstaan. Die kwamen niet uit, met als gevolg dat nu veel christenen heel teleurgesteld zijn over Israëls houding en zich daar heel kritisch over uiten.

Lammerts van Bueren vindt die negatief-kritische houding overigens niet terecht. ,, Israël laat zelfkritiek toe in eigen land”, stelde hij als voorbeeld. Ook vindt hij dat criticasters niet in de spiegel kijken naar hun eigen functioneren. Het argument dat je juist als ‘vriend’ van Israël ook kritiek mag hebben, vindt hij hoogst twijfelachtig. Is die vriendschap wel wederzijds? , zo vroeg hij zich af. Beschouwt Israël deze kritische christenen ook als ‘vrienden’? Of is het een zelfbenoemde vriendschap, om zo kritiek te kunnen leveren?

Bovendien, zo zei Lammerts van Bueren ,, past het de kerk niet de politiek van Israël te beoordelen”, verwijzend naar Matteüs 7:1, ‘Oordeel niet, opdat er niet over jullie geoordeeld wordt’. ,,Betrokkenheid mag blijken uit de gebeden en praktische hulp aan volk en staat die in haar bestaan bedreigd worden”, stelde hij daarvoor in de plaats. Ook is de NEM-directeur van mening dat ,, de weg van schuldbekentenis van de kerk ten aanzien van het Joodse volk nog maar net is betreden. Een voortgaan op die weg zal de geloofwaardigheid van de kerk versterken.”

De predikant kwam met een eigen peiling onder elf predikanten uit de achterban van het Evangelisch Werkverband. Daaruit bleek dat ongeveer de helft sterk betrokken is op Israël, en Gods hand ziet in het ontstaan van de staat. Een ander deel twijfelt of ziet dat niet zo direct. Voor het Evangelisch Werkverband is Israël een belangrijk thema: vernieuwing van geloof en kerk zoals zij nastreeft, kan niet buiten Israël omgaan, zo is de gedachte.

Cartoons
Tijdens de Israëliconferentie toonde arabist prof.dr. Hans Jansen vele cartoons uit kranten in de Arabische wereld, die een onverholen antisemitisme tonen. Joden worden daarin als dieren, nazi’s of duivels afgebeeld; de Davidsster transformeert in menig cartoon tot een swastika, het symbool van de nazi’s. Volgens Jansen, ook predikant binnen de Protestantse Kerk, is er in het Westen geen benul van wat er in deze islamitische wereld getekend en geschreven wordt over Israël. Hij constateerde met tevredenheid dat alle kerken wereldwijd het na Auschwitz als hun dure opdracht hebben gezien om de strijd aan te gaan tegen het antisemitisme. Maar tegelijk vindt hij het onbegrijpelijk dat kerken nu zwijgen over de grove haatcampagne die in de islamitische wereld gevoerd wordt tegen de Joden. ,,Maar het meest schokkend vind ik dat er zoveel wordt ‘omgelogen”’, doelend op het ombuigen van de werkelijkheid tot een leugen.

Wat vond Jansen van het bezoek van koning Abdullah van Jordanië aan Nederland, afgelopen maand, aangezien in Jordanië ook dergelijke antisemitische cartoons het licht zien, werd hem gevraagd. Hij was mild. ,,Hij heeft binnen de Arabische wereld geprobeerd antisemitisme aan te pakken, maar daarbij heeft hij geweldig schipbreuk geleden”, stelde Jansen.

In een forumdiscussie werd de vraag gesteld hoe het kan dat het conflict tussen Israël en de Palestijnen meestal niet religieus geduid wordt, ook niet door christenen. Voor predikanten van de Israël-werkgroep binnen het Evangelisch Werkverband is die religieuze duiding evident.

Volgens Jansen heeft het onder andere te maken met de enorme secularisatie in het Westen, waarbij het zicht op religie is weggevallen. Daarom wordt het conflict ook niet zo geduid. Bovendien is er volgens hem net een dialoog op gang gekomen, waarin de vooronderstelling is opgenomen dat je elkaar niet voor het hoofd mag stoten. ,,Zo wordt er gedacht dat je geen kritiek op de islam mag hebben. Ik moet die moslims toch over het bolletje blijven aaien, is het idee. Ik vind dat levensgevaarlijk.”

Gebrek
Lammerts van Bueren legde de oorzaak vooral bij de zogeheten vervangingsleer, die globaal stelt dat in het nieuwtestamentische verbond de kerk de plaats van Israël heeft ingenomen. Volgens de NEM-directeur, die deze leer verwerpt vanwege het gebrek aan respect voor Israël en het anti-Judaïsme, kom je deze leer overal tegen: in kanttekeningen van de Statenbijbel, in kinderbijbels, in bijbelcommentaren…

,,Steeds weer worden Joden neergezet als eigenwijze mensen die het nog niet zien.
Daarin hebben we nog veel werk te verzetten.”

Bron:
Nederlands Dagblad, 11 november 2006